Cục diện thị trường tiền mã hóa thay đổi vào Q3/2025: Khi cuộc chiến giữa các sàn giao dịch lan sang on-chain

Một lễ hội Meme tiếng Trung đầu tháng 10 bất ngờ trở thành ngòi nổ cho cuộc chiến các chuỗi công khai.

Các đồng Meme tiếng Trung đại diện bởi “XX人生” bỗng nhiên bùng nổ trên BNB Chain, thậm chí còn thu hút cả game thủ nước ngoài bắt đầu học tiếng Trung để tham gia đầu cơ. Kịch tính hơn, Jesse Pollak - người phụ trách Base chain của một nền tảng tuân thủ, đã sử dụng “XX人生” làm ví dụ trong buổi trình diễn công khai – trong khi trước đó, anh vừa công khai chỉ trích một sàn giao dịch lớn về vấn đề phí niêm yết.

Tưởng như một đoạn nhạc nền phi lý, thực chất lại phơi bày chiến trường mới của ngành crypto: Khi cục diện sàn giao dịch tập trung dần ổn định, cuộc chiến thực sự đã chuyển lên on-chain.

Giang hồ sàn giao dịch: Cục diện vững như bàn thạch, ba chân vạc

Dữ liệu không biết nói dối. Quý 3 năm 2025, tổng vốn hóa thị trường tài sản số vọt lên 4,02 nghìn tỷ USD, tăng 16,2% so với quý 2 ở mức 3,46 nghìn tỷ USD, và tăng ngoạn mục 72,5% so với cùng kỳ năm trước. Thị trường lao nhanh về phía trước, nhưng bảng xếp hạng các sàn vẫn bất động.

Top 10 sàn giao dịch trong quý 3 chiếm 28,7 nghìn tỷ USD khối lượng giao dịch, tăng 32,87% so với quý 2. Trong đó, giao dịch spot đạt 4,9 nghìn tỷ, phái sinh 23,7 nghìn tỷ USD. Nhìn thì náo nhiệt, nhưng sự ổn định trong phân bổ thị phần khiến người ta phải kinh ngạc.

Một sàn top đầu với tổng khối lượng giao dịch 9,93 nghìn tỷ USD vẫn giữ vững 34,59% thị phần – là nền tảng duy nhất liên tục giữ được một phần ba thị trường. Những người chơi còn lại thì sao? Một số sàn lần lượt chiếm 12,60%, 11,58%, 11,45%, 11,36% thị phần, “cắn nhau” rất sát nhưng chẳng ai nuốt được ai.

Điều quan trọng hơn nữa là, dù tổng khối lượng giao dịch tăng vọt 32,87%, tỷ trọng thị phần của từng sàn thay đổi rất ít. Thị phần spot của sàn top đầu chỉ nhích 3,27% so với quý trước, phái sinh tăng 1%; các nền tảng khác dao động trong khoảng 0,5% - 2%.

Điều này có nghĩa là gì? Cuộc chiến trong thị trường cũ đã gần chạm giới hạn. Ai cũng lớn lên, nhưng vị trí tương đối thì không đổi.

Sau sự kiện chấn động ngành giữa tháng 10, một sàn top đầu đã chi 400 triệu USD khởi động “Kế hoạch Đồng Thuyền” để trợ giá người dùng, thị trường dần phục hồi. Nhưng điều này cũng phơi bày một thực tế khắc nghiệt: Khi cuộc cạnh tranh giữa các sàn bước vào trạng thái “một siêu nhiều mạnh”, chỉ dựa vào giao dịch spot và hợp đồng đã rất khó lật đổ trật tự.

Chiến trường mới nhất định phải là – on-chain.

Cú lội ngược dòng của BNB Chain: Từ công khai đến “hệ điều hành tài chính”

Nếu Solana từng là sân khấu chính của mùa Meme, thì quý 3 năm 2025 là thời khắc rực rỡ của BNB Chain.

CryptoRank xếp BNB Chain cùng Solana, Avalanche vào nhóm “blockchain nổi bật nhất Q3”, nhưng số liệu còn ấn tượng hơn nhiều so với danh hiệu này. Khối lượng giao dịch DEX của BNB Chain đạt 225 tỷ USD, lập kỷ lục mới kể từ quý 4 năm 2021, chỉ đứng sau Solana(365 tỷ) và Ethereum(337 tỷ).

Đáng kinh ngạc hơn là số lượng địa chỉ hoạt động. Tháng 9, địa chỉ hoạt động trên BNB Chain vọt lên 52,5 triệu, tăng 57% so với tháng trước, vượt mặt Solana(45,8 triệu) và Ethereum(8,9 triệu), vươn lên dẫn đầu các chuỗi công khai chính thống. Số lượng giao dịch cũng tăng vọt từ 892 triệu quý 2 lên 1,22 tỷ.

Sự bùng nổ về hoạt động chuyển hóa trực tiếp thành tiền thật. Quý 3 chưa kết thúc, BNB Chain đã tạo ra 357,3 triệu USD doanh thu phí, riêng tháng 9 đạt 22 triệu USD, lập đỉnh mới kể từ tháng 3.

Nhưng đó chưa phải là toàn bộ câu chuyện.

Theo DefiLlama, số lượng protocol trên BSC đã đạt 1.033, gấp 2,7 lần Solana(381), tiệm cận Ethereum với 1.638 protocol. TVL(tổng giá trị khóa) đạt 8,729 tỷ USD, tăng 15,02% trong tháng, là chuỗi tăng trưởng mạnh nhất top 10 – chỉ thiếu 2,6 tỷ USD nữa là đuổi kịp Solana ở mức 11,368 tỷ.

Vũ khí bí mật cho tăng trưởng là gì? Giảm phí + ứng dụng bom tấn.

Cuối tháng 9, validator BNB Chain đề xuất giảm giá Gas tối thiểu từ 0,1 Gwei xuống 0,05 Gwei, thời gian tạo block giảm từ 750ms xuống 450ms. Đây đã là lần giảm phí lớn thứ ba trong 18 tháng – tháng 4/2024 giảm từ 3 Gwei xuống 1 Gwei, tháng 5/2025 giảm tiếp còn 0,1 Gwei, tổng giảm 75%. Sau lần giảm phí trước, số giao dịch trong ngày tăng vọt 140% vượt 12 triệu, phí trung vị mỗi giao dịch giảm từ 0,04 USD xuống 0,01 USD.

Đường cao tốc đã xây xong, phải có xe chạy.

Nếu Alpha là chìa khóa mở cửa giao dịch spot on-chain, thì Aster – nền tảng DEX hợp đồng vĩnh cửu – là người tiếp sức. Giao thức ra mắt tháng 9 này, doanh thu một ngày từng lên tới 7,2 triệu USD, thậm chí vượt mặt “vua phái sinh” Hyperliquid(2,79 triệu USD). Sự trỗi dậy này kéo theo khối lượng hợp đồng vĩnh cửu trên BNB Chain tăng 55% trong Q3, lên 36 tỷ USD.

Theo một số trang truyền thông: Sàn top đầu đã tự xây hai “tiểu XX” trên chain – Alpha cho spot, Aster cho phái sinh. Có thể phá vỡ chính mình, giờ đây chỉ có thể là bản thân họ.

Đỉnh cao mới 1.376 USD của BNB: Động lực cứng ngoài Meme

Nếu theo logic thị trường vốn truyền thống, khi một hệ sinh thái vừa có sản phẩm mạnh, vừa kiếm tiền giỏi, thị trường sẽ định giá kỳ vọng. Vốn hóa 150 tỷ USD của BNB có thể coi là kỳ vọng cực lớn dành cho hệ sinh thái của một sàn top đầu, cũng đưa nó trở lại top 3 tài sản số.

Nhưng động lực tăng giá lần này không phải do Meme, mà là dòng tiền tổ chức.

Tháng 6, 7 năm nay, nhiều công ty niêm yết truyền thống công bố đưa BNB vào bảng cân đối kế toán. Đến tháng 8, “lão làng” Web3 B Strategy tuyên bố huy động 1 tỷ USD thành lập công ty tại Mỹ, nắm giữ BNB làm tài sản tài chính – phía sau là YZi Labs, được xem là “văn phòng gia đình mạnh nhất”.

Giữa tháng 10, Bloomberg tiết lộ: Huaxing Capital – công ty niêm yết tại Hong Kong – dự định huy động 600 triệu USD để mở kho bạc tập trung vào BNB tại Mỹ, nếu thành công sẽ là khoản đầu tư lớn nhất vào BNB của một công ty niêm yết. Cùng thời điểm, Softbank thông báo PayPay Corp mua 40% cổ phần của sàn tại Nhật cũng gây xôn xao.

Ngân hàng đầu tư Mỹ Jefferies trong báo cáo khách hàng gần đây nhấn mạnh, tài sản số vẫn ở “giai đoạn 1996”(thời kỳ đầu Internet), khuyến nghị phân tích token như các startup công nghệ, ưu tiên “áp dụng, phát triển, sử dụng và ứng dụng thực tế”.

BNB hoàn toàn phù hợp: với người dùng giao dịch, dùng để giảm phí; với nhà đầu tư, là vé vào Launchpool, TGE; với lập trình viên, là gas cho BNB Chain.

Nhưng át chủ bài thực sự là lĩnh vực RWA(tài sản thực).

Cuối tháng 9, Franklin Templeton – quản lý 1,6 nghìn tỷ USD tài sản – công bố mở rộng nền tảng công nghệ Benji sang hệ sinh thái BNB Chain, tận dụng hạ tầng chi phí thấp, hiệu suất cao để xây dựng tài sản tài chính on-chain.

Giữa tháng 10, công ty con của Ngân hàng Thương mại Trung Quốc – CMBIAM( – đưa quỹ thị trường tiền tệ hơn 3,8 tỷ USD lên BNB Chain, nhà đầu tư có thể mua bằng tiền pháp định hoặc stablecoin, rút vốn tức thì qua smart contract.

Đây mới là đại dương mà BNB hướng đến sau khi vượt qua cơn sốt Meme và lập đỉnh 1.376 USD – khi ngày càng nhiều Franklin Templeton, CMBIAM sử dụng BNB Chain, chuỗi công khai này với khả năng mở rộng, nâng cấp, giảm phí, tăng hiệu quả, mới có cơ hội đạt được mục tiêu lớn nhất: trở thành nền tảng của hệ thống tài chính.

Kết: Chiến trường on-chain chỉ vừa bắt đầu

Từ lễ hội Meme “XX人生” đến ứng dụng RWA cấp tổ chức, BNB Chain trong quý 3 đã hoàn thành lột xác từ “công cụ đầu cơ” thành “hạ tầng tài chính”.

Cục diện các sàn đã ổn định, nhưng cuộc chiến trên chain chỉ mới bắt đầu. Khi cao tốc đã xây, phí giảm sâu, ứng dụng sát thủ liên tục xuất hiện, các ông lớn tài chính truyền thống nhập cuộc – cuộc chiến tăng trưởng thực sự này còn đáng chú ý hơn bất kỳ mùa Meme nào.

Rốt cuộc, sau bong bóng Internet năm 1996, những công ty trụ lại đã thực sự thay đổi thế giới. “Năm 1996” của crypto, có lẽ mới chỉ bắt đầu.