Nhật Bản bỏ ra 1355 tỷ USD cứu nền kinh tế! Đồng yên lập đáy mới, Bitcoin được hưởng lợi hay chịu thiệt?

Nhật Bản phê duyệt kế hoạch kích thích kinh tế trị giá 1,355 tỷ USD, đây là gói kích thích lớn nhất kể từ đại dịch COVID-19. Tỷ giá hối đoái yen Nhật so với USD giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 1 năm 2025, lợi tức trái phiếu kỳ hạn 40 năm đạt mức lịch sử 3.697%, gây lo ngại về các giao dịch arbitrage yen trị giá 20 nghìn tỷ USD. Các nhà phân tích cho rằng, khi thời gian đến gần năm 2026, đây sẽ là một trong những yếu tố tích cực vĩ mô mạnh mẽ nhất đối với Bitcoin.

Chi tiết kích thích của Nhật Bản 1355 tỷ USD và tình hình kinh tế khó khăn

Thủ tướng Nhật Bản ngày 21 tháng 11 đã phê duyệt kế hoạch kích thích kinh tế trị giá 21.3 nghìn tỷ yên (tương đương 1,355 tỷ USD), đây là biện pháp can thiệp lớn nhất của Nhật Bản kể từ khi dịch COVID-19 bùng phát. Thông tin này ngay lập tức đẩy tỷ giá yen/USD giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 1 năm 2025, đồng thời đẩy lợi tức trái phiếu kỳ hạn 40 năm của nước này lên mức cao kỷ lục 3.697%.

Chương trình tập trung vào ba mục tiêu chính: giảm thiểu tác động của lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng mạnh mẽ, củng cố quốc phòng và đối ngoại. Theo NHK, kế hoạch bao gồm trợ cấp của chính quyền địa phương và trợ cấp năng lượng, dự kiến trong vòng ba tháng sẽ mang lại lợi ích cho các hộ gia đình khoảng 7.000 yên. Chi tiêu quốc phòng cũng là phần quan trọng nhằm đạt mục tiêu chi tiêu quốc phòng chiếm 2% GDP vào năm 2027. Mặc dù liên minh cầm quyền chỉ chiếm 231 trong tổng số 465 ghế tại Hạ viện, nhưng ngân sách bổ sung này dự kiến sẽ được thông qua vào cuối năm với sự ủng hộ của các đồng minh.

Kinh tế Nhật Bản gần đây gặp nhiều khó khăn. Quý III năm 2025, GDP của Nhật giảm 0.4% so với quý trước, tương đương giảm 1.8% theo tỷ lệ hàng năm, đây là lần giảm đầu tiên sau 18 tháng. Tỷ lệ lạm phát đã duy trì trên 2% mục tiêu của Ngân hàng Trung ương Nhật trong suốt 43 tháng liên tiếp, đạt 3% vào tháng 10 năm 2025. Chính phủ Nhật dự báo, chương trình kích thích sẽ làm tăng GDP thực tế thêm 24 nghìn tỷ yên, tổng tác động kinh tế xấp xỉ 2,650 tỷ USD.

Ba trụ cột của chương trình kích thích kinh tế Nhật Bản

Trợ cấp đời sống: trợ cấp của chính quyền địa phương và trợ cấp năng lượng, lợi ích cho hộ gia đình khoảng 7.000 yên

Tăng trưởng kinh tế: thúc đẩy tăng trưởng mạnh mẽ, dự kiến tăng GDP thực tế thêm 24 nghìn tỷ yên

Quốc phòng và ngoại giao: tăng cường chi tiêu quốc phòng, hướng tới mục tiêu GDP 2% vào năm 2027

Dù chính phủ đã đưa ra các biện pháp kích thích tăng trưởng, một số nhà quan sát thị trường vẫn còn hoài nghi. Báo Nikkei đưa tin rằng thị trường còn nhiều lo lắng về việc duy trì các biện pháp kích thích tài chính ngoài tình trạng khẩn cấp. Ngày 20 tháng 11, giá trị Credit Default Swap (CDS) của trái phiếu Nhật 5 năm đã tăng vọt lên 21.73 điểm cơ bản, mức cao nhất trong 6 tháng, phản ánh lo ngại của nhà đầu tư về rủi ro vỡ nợ. Lo ngại này có cơ sở khi tỷ lệ nợ chính phủ so với GDP đã vượt quá 260%, cao nhất trong các nền kinh tế phát triển.

Hiện tượng giảm giá yen và sự tăng vọt của trái phiếu 40 năm – Chuỗi tác động

(Nguồn: Trading View)

Sau khi công bố thông tin, yen Nhật giảm mạnh, gây lo ngại về tính ổn định tiền tệ và khả năng can thiệp của chính phủ. Mặc dù chính phủ đã có các biện pháp hỗ trợ trước đó, quy mô kích thích lớn cộng với lạm phát cao liên tục có thể dẫn đến chảy vốn ra ngoài. Mặc dù xuất khẩu tháng 10 tăng 3.6% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng mức tăng nhẹ này không thể xoa dịu các lo ngại rộng hơn.

Thị trường hiện đang đặc biệt chú ý tới lợi tức trái phiếu kỳ hạn 40 năm, đã đạt mức cao kỷ lục 3.774% vào thứ Năm. Thông thường, các biện pháp như vậy sẽ giúp giảm lãi suất dài hạn qua việc tăng thanh khoản, nhưng đợt tăng gần đây cho thấy thị trường lo ngại về lạm phát và tình hình tài chính trong tương lai. Mỗi lần lợi suất tăng 100 điểm cơ bản, chi phí vay nợ của chính phủ hàng năm sẽ tăng khoảng 2.8 nghìn tỷ yên, làm dấy lên lo ngại về khả năng trả nợ không bền vững.

Việc lợi suất trái phiếu tăng gây áp lực lên hoạt động arbitrage yen trị giá 20 nghìn tỷ USD, khi nhà đầu tư vay yen với chi phí thấp để đầu tư ra nước ngoài. Lợi suất cao hơn và yen tăng giá có thể dẫn đến các vị thế đóng lệnh nhanh, buộc phải bán tháo tài sản toàn cầu. Dữ liệu lịch sử cho thấy, các vị thế arbitrage yen có mối tương quan 0.55 với đợt giảm của chỉ số S&P 500. Mối liên hệ này cho thấy, nếu các vị thế arbitrage yen bị đóng quy mô lớn, không chỉ ảnh hưởng tới thị trường Nhật Bản mà còn kích hoạt phản ứng dây chuyền trong các thị trường cổ phiếu toàn cầu.

Quy mô của các giao dịch arbitrage yen trị giá 20 nghìn tỷ USD do Nhật Bản duy trì lãi suất gần 0 trong dài hạn, khiến đây trở thành nguồn vay rẻ nhất toàn cầu. Nhà đầu tư vay yen đổi ra USD hoặc các đồng tiền khác rồi đầu tư vào các tài sản có lợi suất cao hơn. Giao dịch này an toàn khi yen ổn định và chênh lệch lãi suất duy trì, nhưng khi lợi tức trái phiếu Nhật tăng vọt và yen bắt đầu lên giá, chi phí và rủi ro của các giao dịch này tăng mạnh, có thể gây ra những đợt đóng lệnh hoảng loạn.

Lợi ích thanh khoản của Bitcoin và thử thách giảm đòn bẩy kép

Các biện pháp kích thích gửi tín hiệu tích cực và tiêu cực cho Bitcoin cùng các tài sản rủi ro khác. Thanh khoản tăng thường thúc đẩy nhu cầu đối với các tài sản thay thế, đặc biệt khi nội tệ giảm giá. Yen yếu thường khiến nhà đầu tư Nhật chuyển hướng sang Bitcoin và các tài sản thay thế khác. Ngân hàng Trung ương Nhật giữ lãi suất chuẩn ở mức 0.5%, nhưng nếu lạm phát tiếp tục duy trì, khả năng tăng lãi suất vẫn còn.

Các nhà phân tích cho rằng, khi thời gian đến gần năm 2026, đây sẽ là một trong những yếu tố vĩ mô tích cực mạnh mẽ nhất đối với Bitcoin. Các chính sách của Nhật Bản, cùng với khả năng ngân hàng dự trữ liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục duy trì chính sách nới lỏng, Bộ Tài chính Mỹ thu hẹp lượng tiền mặt, và các khoản thanh khoản tuần của Trung Quốc được bơm vào, đã tạo ra một môi trường thuận lợi cho việc tăng giá các tài sản rủi ro. Cảnh tượng này của các chính phủ nhiều quốc gia đồng thời nới lỏng chính sách tiền tệ trong lịch sử rất hiếm, thường báo hiệu thời kỳ vàng son của các tài sản rủi ro.

Từ góc nhìn của nhà đầu tư Nhật, khi yen giảm giá, lạm phát cao, lợi tức trái phiếu vẫn còn thấp, lợi nhuận thực từ tiền tệ và trái phiếu là âm. Trong môi trường này, Bitcoin, một tài sản toàn cầu, chống lạm phát, không cần tin tưởng bên thứ ba, ngày càng trở nên hấp dẫn. Nhật Bản từng là thị trường giao dịch Bitcoin lớn nhất thế giới, dù trong những năm gần đây đã bị Mỹ vượt mặt, nhưng mức độ chấp nhận tiền mã hóa của nhà đầu tư Nhật vẫn rất cao. Nếu yen tiếp tục giảm giá, có thể sẽ kích hoạt làn sóng dòng vốn mới chảy vào thị trường Bitcoin Nhật Bản.

Tuy nhiên, lợi tức trái phiếu tăng vẫn là rủi ro. Nếu lợi suất trái phiếu tăng khiến các vị thế arbitrage yen bị đóng, dòng tiền ra ngoài có thể thúc đẩy các tổ chức bán tháo các khoản đầu tư, bao gồm cả Bitcoin. Thị trường tiền mã hóa hoạt động 24/7 và cực kỳ nhạy cảm với việc giảm đòn bẩy, các xu hướng này thường phản ánh theo biến động chung của toàn thị trường.

Ảnh hưởng kép của kích thích Nhật Bản đối với Bitcoin

Ưu đãi: bơm thanh khoản, yen giảm giá thúc đẩy dòng vốn chảy vào Bitcoin, nhà đầu tư Nhật tìm kiếm tài sản chống lạm phát

Nguy cơ: đóng các vị thế arbitrage 20 nghìn tỷ USD có thể gây ra làn sóng giảm đòn bẩy toàn cầu, lợi suất trái phiếu tăng cao làm tăng chi phí vay, áp lực bán tháo toàn cầu